LAI MI HI KAN TLAU MA(W)?
LAI MI HI KAN TLAU MA(W)?
11. July. 2017. Cawnnihnih
Aizawl : Mizoram
The Phongpi Post
Cattialtu : Salai K. Lailianthanga
Mizoram University.
Lai mi hi kan tlau maw timi hi fak piin ruah a hau ngai tiah ka ruah. Kum 1901 ah Mizoram chungi Lai mi a ummi lakin 15038 hrong nih lai holh kan hman. Kum 1961 ah cun cheu thum chuah cheu hnih hrong lawng nih kan hman cang. ( Rev. Liangkhai. Mizo chanchin 1947, p 20) Tuah cun Sangau khaw ching chan hrong lawng nih lai holh kan hman cang.
Pathian nih miphun a ser. Cu miphun hna cu anmah an i fian khawhaak hnga bia le hla, holh a pek hna. Cu hmang cun a mah tthang tthat zong a duh ko. Lai mi zong a mah kan hlorh naak ding caah holh a kan pek. Ka ruahnaak ah cun amah pekmi cun hlorh ning law, ti cun thluachuah van ni cu kan ramah a tlung ko lai tiah ka ruah.
Kan pa le chan ah Mizoram cozah rian sang a tlai tu, dept chungi a tawh tlaitu pawl cu lai mi kan si tiin hei chim ning law kan luan tuk la loh tiah ka ruah. Sihmanh selaw, tu ni kan ram dirhmun kan zoh tikah cun aa thleng diam cang.
Hnah tthing an ttil cuah mah i, hnah thar a cawrh kho lo. Kan pi le pu, nu le pa chanah khan thluachuah kan hmu ngai ko ttung nain, ziah hme tu chan ah kan ram nih thluachuah a hmuh khawh hnga lo timi bia hi ka ruat tawn. Pathian nih an kan chiahnaak le, lam an kan hmuhsak piak mi hi kan zulh lo ruangah maw a si ne hnga?
A liam cia caan kum 40-50 kha ruat tthan tuah hna u sih. Mara pawl nih zei rian sang hme an tlaih tawn? Si nain tu chanah cun chan a let ruang mang cang i, lai mi kan niam chin leng mang. Cu lio ah kan unau Mara pawl an tthang cho chin leng mang.
Vulei cung i miphun tlau an timi cu anmah bia le holh a thlau mi pawl hi an si tiah an ti tawn. Hi ruangah hin a si ko hnga lo maw, thlua chhuah inka cu kan caah a khar? Nan mah cio nih ruat ve tuah hnik u.
Tu ni khan............
Dr. Lalrindiki Fanai, Asst. Professor, Department Of English, Mizoram University i Linguistic Expert nih a project work tuah lio mi ah zangfaah a vun ka nawl ruangah ka va bawm. Kan dih hnuah bia a rak ka hal mi cu, MA na dih hnu hin M.phil le P.hd cawn na zal maw? tiah a rak ka hal. Kei nih, “ Maam, can ttha ka ngeih ah cun peh ka duh ngai ko," tiah ka leh. A si cun M.Phil le P.hd na peh hrim hrimah cun nan mah bia le hla hrim hrimah hin M.phil le P.hd hi cawng mu. Nan bia le hla a rum ning le, Literature i nan niam ning ruah ah hin khuaruah har a si tiah a rak ka chimh. Na peh khawh hrim hrimah cun keimah Guide naak tangah na cawng lai i, na dih hrim hrim lai tiah a ti.
Ka ruah leng mangah hin Lai mi hi kan rak tlau tuk hring hran ko. Kan bia le hla dawt ning zawng kan thei lo. Dawt duh naak lungthin zong kan ngei lo. Kan mah cu chim lo, mi dang pi hmanh nih kan bia le hla, holh ah duh dawt naak benem/fim an kan chimh cang cu mu. Cu lio ah cun tang hra hmanh awng hua ha loin 'Lai țawng ka thiam lo' kan hei ti cuh. Ning hmanh zak lo hin.
Mah mi phun holh a rung veng lo mi miphun a lian luai mai mi ka thei bal lo(h). Civilization tampi a rawk cang. Vulei cung holh tampi a tlau fawn cang. Kan lairam zawng ruah tikah phawng tlang khaw ching chan lawng nih lai holh an thiam cang. Laimi US ah tampi an um. An nungak tlangval lio in an lut i, nupi va an i tthi. An fale ram dangah an chuak. Mahbelte lai holh an philh lo, an thiam tuk. Mizoram laimi u tu cu kan fa le nih lai holh an thlau cuah mah. Vun holh dingin an ning a zak fawn. Cu tluk tlau cu a um kho hnga maw?
Mar pawl ngamh lo mi miphun, hnu a chit bal lo mi miphun, mi ral ttha an ti tawn mi miphun kha tuah cun Mar pawl a ngamh lo tu miphun, hnu a chit tawn mi miphun, ral chia mi miphun ah kan chuak deng cang.
Kan tlau viar hlanah hin nghawngkawl kha bat ttha hna usih law, tha zang thar, lungthin thar he kar hlang cio tuah hna usih.
Kawl rual hna nih Chin an kan ti, Chin kan si lo,
Mizo rual nih Pawih an kan ti, Pawih kan si lo,
Alpha le Omega zei zawng sertu thawng in,
Ka zahpi lo lei pumpi ah lai mi kan si.
Salai K. Lailianthang
Mizoram University
Engineering Hostel.
11. July. 2017. Cawnnihnih
Aizawl : Mizoram
The Phongpi Post
Cattialtu : Salai K. Lailianthanga
Mizoram University.
Lai mi hi kan tlau maw timi hi fak piin ruah a hau ngai tiah ka ruah. Kum 1901 ah Mizoram chungi Lai mi a ummi lakin 15038 hrong nih lai holh kan hman. Kum 1961 ah cun cheu thum chuah cheu hnih hrong lawng nih kan hman cang. ( Rev. Liangkhai. Mizo chanchin 1947, p 20) Tuah cun Sangau khaw ching chan hrong lawng nih lai holh kan hman cang.
Pathian nih miphun a ser. Cu miphun hna cu anmah an i fian khawhaak hnga bia le hla, holh a pek hna. Cu hmang cun a mah tthang tthat zong a duh ko. Lai mi zong a mah kan hlorh naak ding caah holh a kan pek. Ka ruahnaak ah cun amah pekmi cun hlorh ning law, ti cun thluachuah van ni cu kan ramah a tlung ko lai tiah ka ruah.
Kan pa le chan ah Mizoram cozah rian sang a tlai tu, dept chungi a tawh tlaitu pawl cu lai mi kan si tiin hei chim ning law kan luan tuk la loh tiah ka ruah. Sihmanh selaw, tu ni kan ram dirhmun kan zoh tikah cun aa thleng diam cang.
Hnah tthing an ttil cuah mah i, hnah thar a cawrh kho lo. Kan pi le pu, nu le pa chanah khan thluachuah kan hmu ngai ko ttung nain, ziah hme tu chan ah kan ram nih thluachuah a hmuh khawh hnga lo timi bia hi ka ruat tawn. Pathian nih an kan chiahnaak le, lam an kan hmuhsak piak mi hi kan zulh lo ruangah maw a si ne hnga?
A liam cia caan kum 40-50 kha ruat tthan tuah hna u sih. Mara pawl nih zei rian sang hme an tlaih tawn? Si nain tu chanah cun chan a let ruang mang cang i, lai mi kan niam chin leng mang. Cu lio ah kan unau Mara pawl an tthang cho chin leng mang.
Vulei cung i miphun tlau an timi cu anmah bia le holh a thlau mi pawl hi an si tiah an ti tawn. Hi ruangah hin a si ko hnga lo maw, thlua chhuah inka cu kan caah a khar? Nan mah cio nih ruat ve tuah hnik u.
Tu ni khan............
Dr. Lalrindiki Fanai, Asst. Professor, Department Of English, Mizoram University i Linguistic Expert nih a project work tuah lio mi ah zangfaah a vun ka nawl ruangah ka va bawm. Kan dih hnuah bia a rak ka hal mi cu, MA na dih hnu hin M.phil le P.hd cawn na zal maw? tiah a rak ka hal. Kei nih, “ Maam, can ttha ka ngeih ah cun peh ka duh ngai ko," tiah ka leh. A si cun M.Phil le P.hd na peh hrim hrimah cun nan mah bia le hla hrim hrimah hin M.phil le P.hd hi cawng mu. Nan bia le hla a rum ning le, Literature i nan niam ning ruah ah hin khuaruah har a si tiah a rak ka chimh. Na peh khawh hrim hrimah cun keimah Guide naak tangah na cawng lai i, na dih hrim hrim lai tiah a ti.
Ka ruah leng mangah hin Lai mi hi kan rak tlau tuk hring hran ko. Kan bia le hla dawt ning zawng kan thei lo. Dawt duh naak lungthin zong kan ngei lo. Kan mah cu chim lo, mi dang pi hmanh nih kan bia le hla, holh ah duh dawt naak benem/fim an kan chimh cang cu mu. Cu lio ah cun tang hra hmanh awng hua ha loin 'Lai țawng ka thiam lo' kan hei ti cuh. Ning hmanh zak lo hin.
Mah mi phun holh a rung veng lo mi miphun a lian luai mai mi ka thei bal lo(h). Civilization tampi a rawk cang. Vulei cung holh tampi a tlau fawn cang. Kan lairam zawng ruah tikah phawng tlang khaw ching chan lawng nih lai holh an thiam cang. Laimi US ah tampi an um. An nungak tlangval lio in an lut i, nupi va an i tthi. An fale ram dangah an chuak. Mahbelte lai holh an philh lo, an thiam tuk. Mizoram laimi u tu cu kan fa le nih lai holh an thlau cuah mah. Vun holh dingin an ning a zak fawn. Cu tluk tlau cu a um kho hnga maw?
Mar pawl ngamh lo mi miphun, hnu a chit bal lo mi miphun, mi ral ttha an ti tawn mi miphun kha tuah cun Mar pawl a ngamh lo tu miphun, hnu a chit tawn mi miphun, ral chia mi miphun ah kan chuak deng cang.
Kan tlau viar hlanah hin nghawngkawl kha bat ttha hna usih law, tha zang thar, lungthin thar he kar hlang cio tuah hna usih.
Kawl rual hna nih Chin an kan ti, Chin kan si lo,
Mizo rual nih Pawih an kan ti, Pawih kan si lo,
Alpha le Omega zei zawng sertu thawng in,
Ka zahpi lo lei pumpi ah lai mi kan si.
Salai K. Lailianthang
Mizoram University
Engineering Hostel.
Comments