*FALE ZOHKHENH* / *CAWNPIAK* *(Parenting Style)* 5. Tho . 2017. The Phongpi Post ( ONP) Cattialtu : - _J.Lalremkim_ __
*FALE ZOHKHENH* / *CAWNPIAK*
*(Parenting Style)*
5. Tho . 2017.
The Phongpi Post ( ONP)
Cattialtu :
- _J.Lalremkim_
__
I
Khahlan mithiam mifim nih cun _"Innchungkhar hi Siang inn hmaisa cem a si"_ an rak ti. Hi bia hi a hmaan (a dik) tuk e tiah tampi nih cun kan hnatlakpi ko. Pipu chan lio tang in Nuva kawl nak zong ah chungkhar umtu khuasak, nunning kha an rak hlathlai hmaisak bik mi cu a si. _"Kan nundan, umtu khawsak cu Chungkhar nih hngakchia kan zohkhenh ning ah a lang"_ tiah rak chim bal a si fawn.
Kannih - Laimi zong hi miphun nauta ah kan i ruahchih ruang ah maw si hnga - Te le Fa cawnpiak le zohkhenh kong (parenting) ah hin miphun hlun le phundang tang in cawn ding tampi kan ngei.
Hngakchia (fanu-fapa) cawnpiak le zohkhenh ning cu :
1. *Authoritative Parenting Style* : Authoritative Parenting Style hi fale (hngakchia) zohkhenh - cawnpiaknak ah cun _'a tha cem'_ tiah rak cohlan mi a si. Hi style tang ah hin Nu le Pa nih fale an zohkhenh (cawnpiak) nak ah Phung le lam an zulh ding, sianhmi le sianh lomi ah sullam ngei te in rii khiahpiak an si. Fale kha biapi cem ah chiah a si i, biatak te in anmah zawnruahnak taktak he cawnpiaknak pek an si. Ache caan ah fale nih nu le pa rii khiah pin lei ah pial sual in thilthalo rak tuahser tawn ko hna hmanhsehlaw nu le pa nih _'a sual pat'_ tiah mawhchiat lo in, pialsual ti lo ding in chimhrin le forhfial kha biapi cem ah an chiah. Hi bantuk cawnpiaknak le zohkhenhnak tang in a chuakmi fanu fapa cu mi hlawhtling, khuakhat nufim, pafim an si tawn.
2. *Authoritarian Parenting Style* : Hi style tang ah hin cun nu le pa nih fa le cu an duh satmat ning te in khuasa, nung hna seh ti in an nawlngeihnak tang ah control (temtawn) le zohkhenh an si. Fale cu - _'Keimah hrinsormi pei an si ko cu, achiat athat ah ka nawlbia kha an zulh hrimhrim awk a si'_ tiah an zohkhenh hna i. Hi bantuk cawnpiaknak nih hin cun fale ah mah izumhnak(confidence) a hrawh i, nu le pa nawl (cawnpiaknak) zul lo in tihraam duhnak lungthin a putter (chuahpi) tawn. Nu le pa nih an fale cu _'Dawtnak in kan zohkhenh (cawnpiak) ve ko da' kaw'_ tiah i ruahchih ko hna hmanhseh, an dik lo i, an rak palh tuk!! Hi style tang ah hin cun hngakchia (fale) cu mi tak satak ah si lo in mi hnawksak misual ah an i ser (chuak) tawn.
3. *Permissive Parenting Style* : Hi bantuk style hi a tam ngaimi a si. Nu le pa nih fale cu dawtnak he an zohkhenh ve ko i, tuahser ding le ding lo zong kha thate in cawnpiak an si. Nain, an fale nih an nawl an ngai maw, an zul taktak maw ti kha hlat le ruah satmat a um lo. An sianlo mi thil zong kha fale nih an hauh peng ah cun an pek, an sianh thaan ko. Hi bantuk style hi kan uar tuk ruang ah _"Fa dawt sual"_ tbk... zong hi kan tam nak a si. Hi bantuk style tang in a chuakmi fanu fapa cu mah zawn long ai ruatmi, pumpaak nawmhnak ding long a kawl mi an si tawn.
4. *Neglectful/Uninvolved Parenting Style* : Hmundang, kaa dangdang ah nu le pa nih Laiking fahrin in fa an hrin hna i, zohkhenh le pawmcawi lo in anmah tlawn tlawn in an tlawnlen ter i, an kaltak, vahvaih tak tawn hna. Hi style tang ah hin cun fale nih nu le pa tang in zohkhenh, cawnpiaknak le zawnruahnak (attention) an dawn bal lo caah hawikom (midang) he khuasak tinak le tlawnlennak ah mah izumhnak an ngei lo i, zapi zaraan nunzia kha zul ve thiam lo in midang mithmaitha hmuh (ton) duh ah tletle buabua in khua an sa tawn.
Nu le pa mithmaitha hmu (tong) bal lo le, chungkhar tang in zawnruahnak a hmu (tong) bal lomi an si ruang ah an nun cu Tihphaannak in a khat zungzal tawn i, hupphengtu ngei lo (him lo) ah an i ruahchih peng tawn. Hitin an i ruahchih tawn ruang ah, an ngamh deuhmi le pumrua ah an zohchuk deuhmi lak ah cun an sual khun i, tukden le vuak zong kha an hmang tawn. Hibantuk in an cawlcangh tawnnak nih khan anmah i 'hupphengtu ngei lo (him lo) ' ah an i ruahnak kha a reh (daihter) lai tiah an ruah tawn. Hibantuk Hngaakchia hi leng leiah mi hnawksak, misual capo ngai bantuk in lang ko hna hmanhsehlaw chunglei (ataktak ngaingai) ah cun 'Mi ralchia, thinphaannak in a khatmi, mi nih an hngalh sual lai tiah a lettaling (opposite) in khuasa (nung) mi an rak si diam ai!!
A donghnak (a funtomnak) ah cun - Kan fale cawnpiak le zohkhenh ning nih an nunzia le umtu chiatthat ah sullam tampi a ngei kho ti hngal in hnuhmai zoh bu in teirial cio hna usih. TEFA a ngei cangmi ca ah nikhua a tlai rih lo i, a hlei in a ngei rih lomi ca zong ah i timhtuahnak caantha a tam bik khun ko ee. A biapi cemmi cu - NA NU LE PA CAWNPIAKNAK KHA MAWHCHIAT LAI CI'H, ZOHKHENHNAK KONG AH CAWNPIAKNAK AN RAK DONG VE LO ZONG A SI KHO MEN....NA IN, NANG CU ATU THAWK IN DUH NA THIM KHAWH!!! ZEIDAH NAI THIM VE LAI???
*(Parenting Style)*
5. Tho . 2017.
The Phongpi Post ( ONP)
Cattialtu :
- _J.Lalremkim_
__
I
Khahlan mithiam mifim nih cun _"Innchungkhar hi Siang inn hmaisa cem a si"_ an rak ti. Hi bia hi a hmaan (a dik) tuk e tiah tampi nih cun kan hnatlakpi ko. Pipu chan lio tang in Nuva kawl nak zong ah chungkhar umtu khuasak, nunning kha an rak hlathlai hmaisak bik mi cu a si. _"Kan nundan, umtu khawsak cu Chungkhar nih hngakchia kan zohkhenh ning ah a lang"_ tiah rak chim bal a si fawn.
Kannih - Laimi zong hi miphun nauta ah kan i ruahchih ruang ah maw si hnga - Te le Fa cawnpiak le zohkhenh kong (parenting) ah hin miphun hlun le phundang tang in cawn ding tampi kan ngei.
Hngakchia (fanu-fapa) cawnpiak le zohkhenh ning cu :
1. *Authoritative Parenting Style* : Authoritative Parenting Style hi fale (hngakchia) zohkhenh - cawnpiaknak ah cun _'a tha cem'_ tiah rak cohlan mi a si. Hi style tang ah hin Nu le Pa nih fale an zohkhenh (cawnpiak) nak ah Phung le lam an zulh ding, sianhmi le sianh lomi ah sullam ngei te in rii khiahpiak an si. Fale kha biapi cem ah chiah a si i, biatak te in anmah zawnruahnak taktak he cawnpiaknak pek an si. Ache caan ah fale nih nu le pa rii khiah pin lei ah pial sual in thilthalo rak tuahser tawn ko hna hmanhsehlaw nu le pa nih _'a sual pat'_ tiah mawhchiat lo in, pialsual ti lo ding in chimhrin le forhfial kha biapi cem ah an chiah. Hi bantuk cawnpiaknak le zohkhenhnak tang in a chuakmi fanu fapa cu mi hlawhtling, khuakhat nufim, pafim an si tawn.
2. *Authoritarian Parenting Style* : Hi style tang ah hin cun nu le pa nih fa le cu an duh satmat ning te in khuasa, nung hna seh ti in an nawlngeihnak tang ah control (temtawn) le zohkhenh an si. Fale cu - _'Keimah hrinsormi pei an si ko cu, achiat athat ah ka nawlbia kha an zulh hrimhrim awk a si'_ tiah an zohkhenh hna i. Hi bantuk cawnpiaknak nih hin cun fale ah mah izumhnak(confidence) a hrawh i, nu le pa nawl (cawnpiaknak) zul lo in tihraam duhnak lungthin a putter (chuahpi) tawn. Nu le pa nih an fale cu _'Dawtnak in kan zohkhenh (cawnpiak) ve ko da' kaw'_ tiah i ruahchih ko hna hmanhseh, an dik lo i, an rak palh tuk!! Hi style tang ah hin cun hngakchia (fale) cu mi tak satak ah si lo in mi hnawksak misual ah an i ser (chuak) tawn.
3. *Permissive Parenting Style* : Hi bantuk style hi a tam ngaimi a si. Nu le pa nih fale cu dawtnak he an zohkhenh ve ko i, tuahser ding le ding lo zong kha thate in cawnpiak an si. Nain, an fale nih an nawl an ngai maw, an zul taktak maw ti kha hlat le ruah satmat a um lo. An sianlo mi thil zong kha fale nih an hauh peng ah cun an pek, an sianh thaan ko. Hi bantuk style hi kan uar tuk ruang ah _"Fa dawt sual"_ tbk... zong hi kan tam nak a si. Hi bantuk style tang in a chuakmi fanu fapa cu mah zawn long ai ruatmi, pumpaak nawmhnak ding long a kawl mi an si tawn.
4. *Neglectful/Uninvolved Parenting Style* : Hmundang, kaa dangdang ah nu le pa nih Laiking fahrin in fa an hrin hna i, zohkhenh le pawmcawi lo in anmah tlawn tlawn in an tlawnlen ter i, an kaltak, vahvaih tak tawn hna. Hi style tang ah hin cun fale nih nu le pa tang in zohkhenh, cawnpiaknak le zawnruahnak (attention) an dawn bal lo caah hawikom (midang) he khuasak tinak le tlawnlennak ah mah izumhnak an ngei lo i, zapi zaraan nunzia kha zul ve thiam lo in midang mithmaitha hmuh (ton) duh ah tletle buabua in khua an sa tawn.
Nu le pa mithmaitha hmu (tong) bal lo le, chungkhar tang in zawnruahnak a hmu (tong) bal lomi an si ruang ah an nun cu Tihphaannak in a khat zungzal tawn i, hupphengtu ngei lo (him lo) ah an i ruahchih peng tawn. Hitin an i ruahchih tawn ruang ah, an ngamh deuhmi le pumrua ah an zohchuk deuhmi lak ah cun an sual khun i, tukden le vuak zong kha an hmang tawn. Hibantuk in an cawlcangh tawnnak nih khan anmah i 'hupphengtu ngei lo (him lo) ' ah an i ruahnak kha a reh (daihter) lai tiah an ruah tawn. Hibantuk Hngaakchia hi leng leiah mi hnawksak, misual capo ngai bantuk in lang ko hna hmanhsehlaw chunglei (ataktak ngaingai) ah cun 'Mi ralchia, thinphaannak in a khatmi, mi nih an hngalh sual lai tiah a lettaling (opposite) in khuasa (nung) mi an rak si diam ai!!
A donghnak (a funtomnak) ah cun - Kan fale cawnpiak le zohkhenh ning nih an nunzia le umtu chiatthat ah sullam tampi a ngei kho ti hngal in hnuhmai zoh bu in teirial cio hna usih. TEFA a ngei cangmi ca ah nikhua a tlai rih lo i, a hlei in a ngei rih lomi ca zong ah i timhtuahnak caantha a tam bik khun ko ee. A biapi cemmi cu - NA NU LE PA CAWNPIAKNAK KHA MAWHCHIAT LAI CI'H, ZOHKHENHNAK KONG AH CAWNPIAKNAK AN RAK DONG VE LO ZONG A SI KHO MEN....NA IN, NANG CU ATU THAWK IN DUH NA THIM KHAWH!!! ZEIDAH NAI THIM VE LAI???
Comments